Depozyty zabezpieczające i mechanizm równania do rynku

Na pewno spotkałeś się ze słowem depozyt np. podczas wynajmowania mieszkania czy samochodu. Rola depozytów zabezpieczających jest ściśle związana z pojęciem dźwigni finansowej, czyli możliwością ekspozycji na rynku przewyższającej zainwestowane środki. Jeśli nie wiesz, co to dźwignia finansowa zajrzyj do artykułu tutaj: LINK. Możemy wyróżnić dwa rodzaje depozytów: tzw. depozyt wstępny oraz minimalny (właściwy). Przeczytaj artykuł i zrozum depozyty zabezpieczające. 

Depozyt wstępny jest depozytem, który wnosi inwestor przed złożeniem zlecenia na kontrakty terminowe. Wniesienie depozytu odbywa się poprzez zablokowanie na rachunku inwestora kwoty pieniężnej równej wartości naliczonego depozytu. Wnosząc depozyt, nie robimy żadnych przelewów pieniężnych, nie powierzamy nikomu żadnych pieniędzy. Pieniądze pozostają na rachunku inwestora, są to jedynie pieniądze zablokowane. Regulamin biura maklerskiego może również dopuścić wnoszenie na poczet depozytu papierów wartościowych, np. akcji lub obligacji (biuro maklerskie określa listę takich papierów oraz jaką cześć depozytu mogą stanowić papiery wartościowe). 

Poziom wstępnego depozytu jest ustalany przez dane biuro maklerskie. Zazwyczaj depozyt jest ustalany jako określony procent wartości kontraktu. Przykładowo, jeżeli dla kontraktów na WIG20 poziom depozytu wstępnego został przez biuro ustalony na poziomie 8%, a wartość kontraktu wynosi 44.000 zł, oznacza to, że wartość depozytu wstępnego wyniesie 3 520 zł (44.000 zł * 8% = 3 520 zł). 

Depozyt właściwy wyznacza poziom depozytu minimalnego, jaki musi być przez inwestora utrzymany na rachunku. Jest on wyznaczany przez KDPW_CCP. Depozyt ten jest ustalany jako określony procent wartości kontraktu (czyli w taki sam sposób, w jaki najczęściej biura maklerskie ustalają depozyt wstępny). 

Depozyt właściwy wyznacza minimalną wartość środków, jakie muszą być przez inwestora utrzymane na rachunku. Jeżeli spadną one poniżej wyznaczonego minimum, inwestor zostanie wezwany przez biuro maklerskie do uzupełnienia środków w depozycie. Inwestor zazwyczaj uzupełnia depozyt do wysokości depozytu wstępnego wyznaczonego na dany dzień. Jeżeli na wezwanie biura maklerskiego środki nie zostaną uzupełnione, należy liczyć się z tym, że pozycja zostanie przez biuro zamknięta. 

Szczegóły dotyczące zasad naliczania depozytów zabezpieczających dla inwestorów określa biuro maklerskie. 

Depozyt zabezpieczający wnoszony w biurze maklerskim gwarantuje wypłacalność strony transakcji do wysokości tego depozytu. Jeżeli inwestor wpłacił 3 520 zł, oznacza to, że na daną chwilę taka jest finansowa gwarancja jego wypłacalności.  

Powstaje jednak pytanie: co stanie się w sytuacji, gdy w terminie wygaśnięcia wyznaczona do zapłaty kwota rozliczenia będzie większa od złożonego depozytu? Inwestor, który powinien otrzymać kwotę rozliczenia, może nie dostać należnych mu pieniędzy. 

Oczywiście do takich sytuacji nigdy nie dochodzi. Wszystko za sprawą mechanizmu równania do rynku, który odpowiednio wcześniej reaguje na niewypłacalność inwestora. Mechanizm działa w następujący sposób: po zakończeniu każdego dnia sesyjnego kalkulowane są zyski i straty stron transakcji, które są codziennie rozliczane pomiędzy rachunkami inwestorów. W tym celu wykorzystywane są środki znajdujące się w depozytach zabezpieczających. Wartość środków w depozytach może zatem rosnąć lub spadać. 

W efekcie operacji równania do rynku, jeżeli po kilku sesjach finansowa gwarancja złożona przez inwestora (czyli wartość środków w depozycie) spadnie poniżej określonego poziomu, wówczas inwestor będzie poproszony o uzupełnienie środków w depozycie. Jeżeli tego nie zrobi, jego pozycja po prostu zostanie zamknięta. 

W efekcie równania do rynku kwota rozliczenia jest zatem pobierana od stron transakcji na bieżąco w cyklu dziennym. Wyznaczane są dzienne kwoty rozliczenia, które zsumowane dają nam kwotę rozliczenia z całej inwestycji. Taki system gwarantuje, że nigdy nie dochodzi do sytuacji niewypłacalności inwestora. 

Przykład: